Menu
Menu
Twórca terapii schematów – Jeffrey Young zaczął rozwijać tę koncepcję w połowie lat 80. XX wieku. Starał się pomóc pacjentom z przewlekłymi problemami osobowościowymi, na które nie działała tradycyjna terapia poznawczo-behawioralna. W tym celu Young rozszerzył elementy terapii poznawczo-behawioralnej, zwracając się do dzieciństwa i adolescencji w poszukiwaniu źródła problemów psychologicznych pacjenta. Stwierdził, że jest to konieczne, oprócz podkreślenia relacji terapeutycznej jako podstawowego narzędzia w psychoterapii.
Terapia schematów została tak skonstruowana, by połączyć mocne strony wielu podejść psychoterapeutycznych. Zostały one zintegrowane w jednolite ramy, by jak najlepiej pomóc pacjentowi. Terapia schematów wykorzystuje zasadniczo elementy poznawczo-behawioralne, mieszając je z innymi wywodzącymi się z psychoanalizy, Gestaltu, teorii przywiązania, konstruktywizmu i modelu relacji z obiektem.
Young założył pierwszy Instytut Terapii Schematów w połowie lat 90. na Manhattanie w Nowym Jorku. Przyjęta przez wielu psychoterapeutów w Stanach Zjednoczonych, Europie i Azji, terapia przyciągnęła uwagę badaczy z Holandii, którzy opracowywali zakrojone na szeroką skalę badania nad leczeniem nią zaburzeń osobowości typu borderline. Dziś ta metoda uważana jest za bogate i kompletne podejście w psychoterapii, zwłaszcza w przypadku problemów z osobowością pacjenta.
Terapia schematów skupia się na interwencji we wzorcach działań, spostrzeżeń i uczuć, które pojawiają się w dzieciństwie i które utrwalają się jako nieprzystosowawcze zachowania przez całe dorosłe życie. W tym sensie nazwane schematami zachowania znajdują się na głębszym poziomie poznania, wiążąc się z kwestiami instynktownymi i nieświadomymi. Model terapeutyczny śledzi drogę tych schematów ze szczególnym uwzględnieniem relacji interpersonalnych pacjenta.
Następnie uzyskuje się umiejętność postrzegania problemów osobowościowych i charakterologicznych. W przypadku pacjentów z zaburzeniami osobowości negatywne emocje i reakcje utrwalają się, a osoba nie zauważa i nie wie, skąd się wzięły. Takie realia tworzą sztywne schematy, które są bardzo odporne na modyfikacje. W kolejnym kroku terapia schematów kładzie nacisk na korzenie tych uczuć i ich rozpoznawanie poprzez techniki emocjonalne, poznawcze i behawioralne.
Praktyka wykazała skuteczność tego podejścia w chronicznych problemach, które są oporne na inne podejścia psychologiczne. Ponieważ cechy nieprzystosowane są częścią osobowości, pacjentowi trudno jest postrzegać je jako aspekty negatywne. Często ludzie zgłaszają racjonalne zrozumienie, że nie mają dowodów na utrzymywanie się ich uczuć i myśli, ale twierdzą, że nadal odczuwają pewne emocje. W takich przypadkach terapia schematów jest dobrą alternatywą dla podejścia poznawczo-behawioralnego. Zajmuje się objawami, rozumiejąc relacje i wprowadzając zmiany w strukturze psychicznej, w sposób empatyczny i ostrożny.
Czy wiesz, że to, co dzieje się w dzieciństwie i w okresie dojrzewania, ma bezpośrednie przełożenie na dorosłe życie człowieka? Potrzeby emocjonalne dziecka muszą zostać przyjęte i zaspokojone. Doświadczenia przeżyte w dzieciństwie wraz z temperamentem dziecka tworzą coś, co nazywa się schematami nieprzystosowania. To one kształtują sposób myślenia (poznania) o sobie i świecie, o zachowaniach i uczuciach w obliczu sytuacji życiowych.
Schemat jest typowym wzorcem uczuć, myśli i wrażeń, które kierują zachowaniem. To to, co Jeffrey Young nazywa trwałymi, niekorzystnymi, nieadaptacyjnymi wzorcami zachowań, które ktoś nabył właśnie w dzieciństwie i w okresie dojrzewania. Stało się to przez to, że jego podstawowe potrzeby emocjonalne nie zostały zaspokojone.
Schematy służą człowiekowi do zaspokojenia jego podstawowych potrzeb w krótkim okresie. Według Younga do tych najważniejszych należą:
• potrzeba bezpiecznego przywiązania,
• potrzeba autonomii i kompetencji,
• potrzeba kontroli,
• potrzeba spontaniczności i zabawy,
• potrzeba wyrażania swoich uczuć i potrzeb.
W celu ich zaspokojenia stosuje się wzorce zachowań wyuczone w dzieciństwie, co w dłuższej perspektywie ma niekorzystne konsekwencje. Schemat często prowadzi do problemów interpersonalnych i uniemożliwia osobom nim dotkniętym prowadzenie satysfakcjonującego życia. Pomimo swoich wad, schematy te utrzymują się w życiu, ponieważ wynikające z nich strategie radzenia sobie osób nimi dotkniętych mają nie tylko wady, ale także krótkoterminowe zalety. Typowe dla schematu jest również to, że zachowanie jest sztywne i mało dostosowane do konkretnej sytuacji. W ten sposób schematy uniemożliwiają komuś rozwój psychiczny.